گاهی فکر میکنم، اگر می شد شش های شهر را با آب شست،دیگر لازم نبود از آلودگی هوا بترسیم،حیف که نمی شود!
نمی شود به شش های شهر آب ریخت،نمی شود جلوی خس خس آسمان را گرفت، اما می شود خیلی ساده بی تفاوت بود!
اگر ما از صدای یک شیپور از جاکنده شویم، پس از چندین بار تکرار، دیگر عکس‌العمل اولیه را نشان نمی‌دهیم و نمی‌ترسیم.
به این اتفاقات «عادی‌شدن» یا «خوگیری» می‌گویند.
عادی شدن یک فرایند یادگیرانه است. یعنی ما کم‌کم یاد می‌گیریم در برابر اتفاقات بد، ناخوشایند و حتی خطرناک واکنشی نداشته باشیم و آن را عادی بینگاریم.
موضوع آلودگی هوای اراک به رغم کُشنده و مرگبار بودن به «امری عادی» تبدیل شده است.
مسئولان ارشد، مسئولان میانی، کارشناسان، مقامات بهداشتی، نمایندگان مردم در مجلس، پزشکان و حتی روزنامه‌نگاران هم یاد گرفته‌اند که کم‌کم به این موضوع بی‌توجه باشند و در برابر آن سکوت کنند.
هر سال، با سرد شدن هوا و پدیده وارونگی، آلودگی هوا آغاز میشود و در ماه‌های آبان، آذر، دی و بهمن این آلودگی در اوج است و مسئولان از ابتدای پاییز و سرد شدن هوا، اعلام می‌کنند با توجه به افزایش مصرف گاز در بخش خانگی چاره‌ای جز استفاده از مازوت برای نیروگاه وجود ندارد.
مازوت سوختی سنگین است که سوختن آن ترکیبات اکسید‌گوگرد تولید می‌کند و خطرناک‌ترین آن دی‌اکسید‌‌گوگرد (SO2) است.
با وجود اینکه اثبات شده ، این گاز عامل بیماری‌های تنفسی، قلبی و سرطان است اما سال‌هاست ، چاره‌ای جز انتشار آن وجود ندارد!
آلودگی موضوعی جدی است، به قدری جدی که سالانه شمار زیادی از افراد را
به کام مرگ می‌کشاند.
ای کاش همانطور که مجلس و دولت نگران پیری جمعیت در۳۰ سال بعد هستند و از هم اینک برای جلوگیری از آن قانون جامع تدوین کرده‌اند و برنامه‌ریزی اساسی دارند برای این موضوع هم با جدیت و همت وارد عمل شوند.
بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست استان مرکزی براساس اطلاعات دریافت شده از ایستگاه های سنجش آلودگی هوای استان روز شمار هوای آلوده اراک به عدد ۱۴۰روز رسیده است.
یکی از مهمترین مشکلات شهر اراک این است که طرح جامعی مبتنی بر مطالعات عمیق و یک نگاه جامع و یکپارچه در این زمینه نداریم.
نبود سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری مناسب، نداشتن مدیریت خوب و ضمانت‌های اجرایی قوانین مربوطه از جمله مشکلاتی است که راه برخورد جدی با برخی چالش‌های زمینه ساز آلودگی هوا از جمله وسایل حمل و نقلی دودزا را سد کرده است.
دشوار شدن امکان جا به جایی اینورژن (وارونگی هوا) همزمان با آغاز سرما آنهم وقتی توده هوای سرد سطح شهر را می پوشاند و اجازه خروج گازهای سمی و آلودگی‌ها را نمیدهد، هوای آلوده در شهر جمع میشود و تا زمانی که وزش باد و بارش باران نداشته باشیم متاسفانه آلودگی ها از بین نمی رود.
فعالیت صنایع آلاینده اطراف اراک و محروم بودن این شهر از حمل ونقل عمومی مدرن مانند مترو ومونوریل مزید علت شده است و موجب افزایش آلودگی هوای این شهر و مشکلات ریوی، سرطان‌ها و مشکلات حساسیتی در شهروندان میشود که می‌طلبد با انجام فعالیت‌های زیرساختی از جمله تولید خودروهای سالم و استاندارد، نظارت بر سیستم‌های حمل و نقل، افزایش و توسعه سیستم حمل و نقل ریلی و توسعه مسیرهای دوچرخه و افزایش پیاده‌روی در شهر به کاهش آلودگی‌ها کمک کرد.
متاسفانه در موضوع آلودگی هوا آنچنان که باید نتوانستیم فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی و جایگاه آن را برای شهروندان نهادینه کنیم، بنابراین لازم است با فرهنگ‌سازی و افزایش مسیرهای حمل و نقل عمومی ، خریداری و نوسازی ناوگان آن از تبدیل اراک به شهر غیر قابل سکونت جلوگیری کنیم.
در این میان نباید از استفاده از انرژی خورشیدی به جای سوخت‌های فسیلی غفلت کنیم چراکه در شهری که در طول سال بیش از ۳۰۰ روز هوای آفتابی دارد، باید برای استفاده هر چه بیشتر از پنل ها و آب‌گرم‌کن‌های خورشیدی برنامه‌ریزی کرد و به سمت انرژی‌های پاک حرکت کنیم.
همچنین سازمان محیط زیست باید استانداردهای زیست محیطی را در ارتباط با صنایع رعایت کند و واحدهای صنعتی آلاینده را شناسایی و پیگردهای قانونی در ارتباط با آنها را انجام دهد.
شرکت‌های دانش بنیان و دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی هم می توانند به سازمان‌های متولی آلودگی هوا کمک کنند.
شهرداری و سازمان حفاظت محیط زیست هم باید نگاه عمیق به توانمندی دانشگاه‌ها داشته باشند، زیرا دانشگاه‌ها می‌توانند به عنوان بازوی پژوهشی قوی در رفع معضلات شهرها به یاری سازمان های متولی محیط زیست بشتابند.
البته زمانی می‌توانیم در ارتباط با کاهش آلودگی هوا نتایج عملی موفق دریافت کنیم که بر اساس مطالعات علمی، برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت را اجرایی کنیم بنابراین برای تحقق این مهم در نظر گرفتن
بودجه‌های مناسب ملی و همکاری تمام دستگاه‌ها و مردم حتی تصمیم‌گیران ارشد کشور الزامی است تا آلودگی هوا کاهش یابد وشهر اراک از شرایط کنونی خارج شود.
کبری بهرامی