روان آگاهی

در این مقاله به موضوع خشم و راه های کنترل آن خواهیم پرداخت

مراحل خشم:

آیا می دانید که خشم از سه مرحله تشکیل می شود؟ به عبارتی هیچکس ناگهانی و یکباره جوش نمی آورد بلکه قبل از عصبانیت شدید و جوش آوردن از مراحلی عبور می کند. شناخت این مراحل برای کنترل خشم ضروری هستند. مراحل خشم عبارتند از:

الف) مرحله پیش از خشم

مرحله ای است که درآن اتفاقی که روی می رود یک عامل بیرونی است. مانند:دیر کردن شوهر، بدقولی یک دوست، کسی به شما توهین می کند، کسی رفتار بدی در حق شما انجام می دهد به دنبال این اتفاق ، فکرهای منفی به ذهنتان می آید.

مانند:دایم دیر می کند، چند بار به او تذکر دادم دیر نکند، اصلاً نظر من برایش مهم نیست، هر کاری دلش خواست می کند.

بدقول است، این اولین بارش نیست که بدقولی می کند و مرا جدی نمی گیرد، عمداً بدقولی می کند تا حرص مرا در بیاورد.

توهین می کند. خیلی بی فرهنگ و بی ادب است. اگر جوابش را ندهم فکر می کند که از او ترسیده ام و جا زده ام. بهتر است پاسخ دندان شکنی بدهم تا سر جایش بنشیند.

پس مرحله پیش از خشم مرحله ای است که به دلیل اتفاقات روی داده و افکار منفی،شما دچار احساس ناراحتی و تنش می شوید و اگر ناراحتی و تنش را برطرف نکنید خودبه خود به طرف مرحله خشم می روید. نشانه هایی که در این مرحله تجربه می کنید نشانه های برانگیختگی بدنی نامیده می شود.

نشانه های برانگیختگی بدنی:

حساس می کنید که بدنتان گرم شده است و یا احساس داغ شدن می کنید.

- قلبتان تند می زند.

- نفس های سریع و کوتاه می کشید.

- بدنتان شل می شود

-صورتتان سرخ می شود.

-دستتان می لرزد.

- احساس می کنید که آرام و راحت نیستند بی قرار و ناراحت می شوید و نمی توانید یک جا بند شوید.

در مرحله پیش از خشم شما به دلیل اتفاق روی داده و طرز فکرتان دچار ناراحتی و تنش می شوید و علائم تنش را تجربه می کنید و اگر این علائم را برطرف نکنید خود به خود به مرحله خشم پیش می روید.

ب ) مرحله خشم

مرحله ای است که شما کنترل خودتان را از دست می دهید و رفتار پرخاشگرانه از خود نشان می دهید مانند: فریاد زدن، حمله ور شدن و

رفتارهای پرخاشگرانه انواع زیادی داردولی می توان آن را به دو دسته تقسیم کرد :

پرخاشگری کلامی : پرخاشگری کلامی به رفتارهایی اطلاق می شود مانند فریاد زدن ، جیغ زدن، هوار کشیدن، فحش دادن، توهین کردن.

پرخاشگری غیرکلامی: پرخاشگری غیرکلامی به رفتارهایی مانند : پرت کردن اشیاء ، شکستن آنها، حمله ور شدن به کسی یا چیزی، کتک زدن، صدمه زدن و یا شکستن چیزی گفته می شود.

ج- مرحله پس از خشم

مرحله پس از خشم مرحله ای است که شما خشم خودتان را به روشی خالی کرده اید و اکنون عصبانی و خشمگین نیستنید و سبک شده اید اما احساس دیگری دارید، احساس خجالت ، شرم ، پشیمانی ، ترس و...

این که حرفی زده اید و یا رفتار پرخاشگرانه انجام داده اید که چندان خوشایند نبوده است. خجالت می کشید و با خود می گویید : این چه کاری بود که کردم یا این چه حرفی بود که زدم . کاش این کلمه رانمی گفتم . کاش این رفتارها را انجام نمی دادم.

پس از شناخت ماهیت خشم، متعاقباٌ به مسائل پیرامون کنترل آن خواهم پرداخت

حامد غیاثی - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی